Normalrit er myndrit sem gefur góðar upplýsingar um lögun dreifingar og er því heppilegt til að svara spurningu um hvort gögn eru normaldreifð.

Normalrit eru einnig heppileg til að meta hvers konar frávik frá normaldreifingu um er að ræða (þegar það á við) og hvort að frávillinga er að finna í gögnum.

Á normalriti eru gögnin sett upp á þann hátt að á X ás (lárétta ásnum) koma raungildi breytunnar eða þau mæligildi sem komu fram í úrtakinu. Á Y ás (lóðrétta ásnum) eru væntigildi normaldreifingar eða þau gildi sem búast hefði mátt við væri dreifing gagna normallaga.

Ef breytan er normaldreifð ættu punktarnir á ritinu að raða sér á beina línu. Frávik frá þessari beinu línu gefa vísbendingar um dreifingu sem er frábrugðin normaldreifingu eða að um frávillinga sé að ræða.

Galli við normalrit getur verið hversu nákvæm þau eru. Þannig geta lítil frávik komið greinilega fram á normalriti þó svo að dreifing gagna sé normal. Því verður að fara varlega í að túlka normalrit.

Til eru tvær tegundir af normalritum. Svokallað normal probability plot og normal quantile plot. Það normalrit sem oftast er notað er normal quantile plot með stöðluðum gildum (z tölum).

Algengast er að normalrit sé notað til að meta forsendu um að villuliður normaldreifist sem er önnur forsenda dreifigreiningar og ein af forsendum aðhvarfsgreiningar. Grafið getur þá gefið vísbendingar um að ekki sé verið að brjóta forsendu eða veitt aðvörun um að efast megi um traustleika niðurstaðna.

© 2004 Þrúður Gunnarsdóttir